Arya

Konuya başlamadan önce belirli kavramların anlaşılması açısından KÜB ve KT konularında bilgi vereyim. Yılını hatırlamasam da kısa bir zaman önce ilaç prospektüsleri, ilaç konusunda uzman kişilerin (doktor, eczacı vs.) bilgilendirilmesi için detaylı şekilde ve sağlık üzerine profesyonel bilgisi olmayan kişilerin anlayacağı şekilde ikiye ayrıldı. İlk gruptaki prospektüsler Kısa Ürün Bilgisi dediğimiz KÜB’ü, ikinci prospektüsler Kullanma Talimatı dediğimiz KT’yi oluşturdu. Bir ilacı aldığınızda içinden çıkan prospektüs KT’dir. KÜB ise belirli platformlardan ulaşabileceğiniz bir prospektüstür.

Bir eczacı olarak, hormon ilaçlarını kullanmaya başladığımda yaptığım ilk şey KÜB’e bakmak olmuştu. Heyecanla aldığım ilk ilacın trans kadınlarda ne gibi etkilere yol açtığını merak ediyordum. İncelemeye devam ettikçe bırakın bu bilgileri, KÜB’de “trans” ile ilgili herhangi bir kelime bulunmadığını fark ettim. KT’ye baktığımda da aynı durumun devam ettiğini gördüm.

İlaç isimlerini vermenin doğru olmadığını düşünerek etken madde üzerinden gideceğim. Trans kadınlarda HRT 2 temel üzerinden ilerler: testosteronun bloke edilmesi ve yerine kadınlık hormonu verilmesi. Temelde 2 tip ilaç kategorisi vardır diyebiliriz yani. Testosteronu bloke edici, etken maddesi Siproteron Asetat olan ilaca baktığımda endikasyonlarında (kullanım alanları) sadece şunlar yazmakta:

“Kadınlarda:

Androjenizasyonun şiddetli belirtileri; 

•Hastalık derecesinde yüz ve vücutta kıllanma (ağır hirsutismus), 

•Androjenlere bağlı olan ve kelliğe kadar varabilen yoğun saç dökülmesi (ağır androjenetik alopesi) -ki bunlar çoğu zaman ağır akne ve/veya sebore şeklinde seyrederler-.

Erkeklerde:

•Seksüel sapmalarda cinsel dürtülerin azaltılması,

•Ameliyat edilemeyen prostat karsinomunda antiandrojen tedavisi.”

Estojen türevi, etken maddesi östradiol olan ilacın endikasyonunda da şu bilgiler yazıyor:

“Postmenopozal kadınlarda östrojen eksikliği semptomları için Hormon Replasman Tedavisi (HRT). Özellikle histerektomi olmuş ve bu nedenle  kombine  östrojen/progestojen tedavisi gerekmeyen kadınlar içindir. 65 yaş üzerindeki kadınların tedavisinde deneyimler sınırlıdır.”

Endikasyonunda bile transseksüaliteyle ilgili hiçbir yazı olmaması zaten prospektüsün devamında da böyle bir bilgi olmayacağının açık ve net göstergesidir. İncelemeye devam ettiğimde de bu durumda ne kadar haklı olduğumu gördüm.

İşin komik yanı, trans erkeklerde durum biraz daha farklı. Etken maddesi Testosteron Dekanoat, Testosteron Fenilpropiyonat, Testosteron İzokaproat, Testosteron Propiyonat kombinasyonu olan ilacı incelediğimde hem KÜB’de hem de KT’de endikasyonlarda yer aldığını gördüm:

“Testosteron yetmezliğinin klinik özellikler ve biyokimyasal testlerle teyit edilmesi koşulu ile erkeklerde hipogonadizmin testosteron replasman tedavisinde endikedir.   Testosteron uygulaması, kadından erkeğe dönüşen transseksüellerde destekleyici tedavi olarak da kullanılabilir.”

Burada da gerçekten bu prospektüsü hazırlayanların translar hakkında pek bir şey bilmediği anlaşılıyor. Her ne kadar trans kadınlara oranla trans erkekler prospektüste yer almayı başarmış olsa da cümlenin “kadından erkeğe dönüşen” kısmı tam bir fiyasko. Buradan bir kez daha hatırlatalım ki trans erkekler erkektir, trans kadınlar kadındır. Kimse bir şeyden başka bir şeye dönüşmüyor. Atanmış cinsiyet üzerinden yapılan bu gönderme eminim ki beni rahatsız ettiği kadar bir trans erkeği de rahatsız edecektir.

            Bu ilaçları kullanan, vücudunda nasıl değişiklikler olacağını veya bu ilaçları nasıl kullanması gerektiğini merak eden herhangi bir trans kadın ne yazık ki benim de yaptığım gibi natranslara göre yazılan prospektüsü okuyup kendine göre anlam çıkarmak zorunda kalıyor. Bu durumun, gerçekten bilgilenmek isteyen bizim gibi insanları ne kadar zor durumda bıraktığı prospektüs hazırlayıcıları için çok anlam ifade etmese gerek. KÜB’de yer alan özel popülasyonda her ne kadar biz kabul edilmesek de bizim için ayrı bir bölümde yer alan kullanma bilgileri biz translar için çok faydalı olabilirdi. Şu durumda buraya varmak, endikasyonda bile yer alamadığımız düşünülürse biraz zor.

Biz trans kadınlar, yıllardır bu ve bunun türevleri ilaçları kullanıyoruz. Bu ilaçlar yeni de değil. Yıllardır kullanımda olmalarına rağmen hala ilaçların prospektüslerine trans kadınlarla ilgili ufacık da olsa bilgilendirici bir metin eklenmemesi, bizi ilaçlara varana kadar ne kadar görünmez kıldıklarının bir göstergesi. Ne yazık ki prospektüslerde “erkekten kadına dönüşen”e bile varamamışız. Ki hoş, endikasyona hiç eklenmememiz böyle bir kavramla endikasyona eklenmemizden çok daha iyidir belki de.

Biz trans kadınların, ilaç prospektüslerine varana kadar görünür olması dileğiyle…