İrem

Slut-shaming, cinsel açıdan kendisini öne çıkarıcı eylemler sergilemesi nedeniyle, cinselliği çağrıştıracak kıyafetler giymesi veya durumlarda bulunması nedeniyle birini yargılamak, taciz etmek ve zorbalık yapmaktır. Ataerkil denetim mekanizmalarından birisi de kadınların cinsel özgürlüğünü baskılamak olduğundan, bu taciz biçimiyle en çok kadınlar karşı karşıya kalır. 

“Tüm ortaokul ve lise öğrencilerinin üçte biri, birinin kendileri hakkında istenmeyen cinsel yorumlar, şakalar veya jestler yaptığını deneyimledi.” (American Association of University Women. Crossing the Line: Sexual Harassment at School)

“American Association of University Women tarafından yapılan bir araştırmaya göre, slut-shaming, ortaokul ve lisedeki öğrencilerin uğraştığı en yaygın cinsel taciz biçimlerinden biridir.” (American Association of University Women. Crossing the Line: Sexual Harassment at School)

Kadınlar neden bu tacize maruz kalıyor?

Erkeklerin, kadınları bir cinsel hayata sahip olduklarından veya cinsel ilişkiye girdiklerinden dolayı aşağıladıklarını ve damgaladıkları sıklıkla görülen bir durumdur. AASECT sertifikalı seks terapisti ve UCLA David Geffen Tıp Fakültesi’nde psikiyatri profesörü olan Kimberly Resnick Anderson, erkeklerin daha önce yaşamış oldukları kötü deneyimlerinden dolayı kadınları cezalandırdıklarını söylüyor. 

Bunun yanında bir de, erkek-üstünlükçü kültürü korumada kararlı olan erkekler, kadınların cinsel gücünün olmasından hiç hoşnut olmuyorlar. “Seks yapıp yapmayacaklarına karar verenler kadınlar, anahtar kadınlarda olduğu için erkekler buna kızıyor,” diyor Anderson. Anahtar erkeklerde olduğunda, kadınların; dışarı çıkış saatlerini ayarlayarak, ne giyeceklerini ve kimlerle ilişki kuracaklarını belirleyerek onları kontrol altında tutabiliyorlar.

Kültürel ve dini faktörleri es geçersek olmaz tabii ki. Günümüzde hala kadınların cinsellikten zevk almasının günah ve ahlak dışı olduğuna veya kadınların cinsellikten zevk alamayacaklarına inanan pek çok insan var. Bu zihniyeti biraz irdelediğimizde altından kadınların, erkeklerin mülkü olduğuna dair var olan antik inanç çıkar. Kadınlar baba ile koca arasında değiş tokuş edilen ve satın alınıp verilebilen, kamusal alana sıkışmış bir mülktür. “Müslüman toplumlarda kadının tecridi ve örtünmeye zorlanması yoluyla ‘korunması’, erkek ‘tohumu’nun korunması kaygısıyla yakından ilişkilidir. Delaney’in işaret ettiği gibi, bu kaygı, geçerli üreme teorisinin (monogenetik üreme) ayrılmaz bir parçasıdır. Bir erkeğin gücü ve otoritesi, kısacası ‘erkek olarak değeri’, onun can verme yetisine sahip olduğu varsayımına dayanır. Buna karşılık ‘onur’u, çocuğun kendi tohumundan olduğunu güvence altına alabilmesine bağlıdır. Bu da, karşılığında, ‘kendisine ait olan’ kadını (özellikle onun bedenini) denetleme yeteneğine dayanır” (Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, S. 65, Fatmagül Berktay). Erkeğin onurunun bir simgesine dönüşmüş kadın ise, bunu tehlikeye attığında aşağılanır ve damgalanır. Cemal Süreya’nın “Sevişti bir bakir ile bakire. Erkeğe milli dediler, kadına fahişe” dizesi hakkında sosyal medyada gördüğüm bir iletiyi hatırlıyorum; “Kadınlara orospu denmesi en azından onların seks yapmasını engelliyor, bunlar ise her iki cinsin de seks yapmasını istiyor!” 

Okullar Slut-shaming Kültürüne Nasıl Destek Oluyor?

Okullardaki kıyafet kuralları, genç kızların kendilerini ifade etmelerini kısıtlıyor ve cinsiyetçi görüşlerden etkilenmelerine neden oluyor. Giyim kurallarındaki adaletsiz çifte standartlar, oğlanlara ücretsiz geçiş hakkı verirken, kızlara küçük şeyler için azarlanma, aşağılanma ve disiplin cezaları olarak geri dönüyor. Bu giyim kuralları kızların, erkeklerin dikkatini dağıtabileceği ve dolayısıyla da oğlanların kendilerine hâkim olmayı öğrenmeleri gerektiğine değil de kızların kendilerini oğlanlar için kısıtlamaları ve sınırlandırmaları gerektiğine dair var olan cinsiyetçi düşüncelerden ileri geliyor ve genç kızları, gelişim dönemlerinde kötü bir şekilde etkiliyor.

Kadınlar arası rekabet mi, sınıf çatışması mı?

“Kadınlar, bunun bir zorbalık şekli olduğunu anlamadan bu terimi etrafa saçıyorlardı ve bizler zorbalığın kesinlikle ne kadar yıkıcı olabileceğini biliyoruz,” (Elizabeth A. Armstrong, Michigan Üniversitesi’nde sosyoloji ve örgütsel çalışmalar profesörü)

Michigan Üniversitesi’nden araştırmacılar, 2004-2005 akademik yılında aynı kolejin yurt katında yaşayan 53 kadından oluşan bir grubu inceledi ve Social Psychology Quarterly’nin Haziran sayısında yayınlanan bir çalışma için yaklaşık beş yıl boyunca onları takip ettiler. Araştırmacıların bulduğu şey, cinsellik açısından ifade edilen bir sınıf savaşıydı. Seni “kaşar” olarak görüyorlarsa, bu, cinsel davranışa bakılmaksızın daha düşük bir sosyal sınıftan geldiğin anlamına geliyordu. Daha az varlıklı kadınlar ise, züppe davranışı sürtüklük olarak görüyorlardı. “Kaşar” ve “sürtük” gibi kadınları damgalamak için kullanılan sözcükler, aslında kadınlar arasında sadece “senden hoşlanmıyorum” ya da “benden farklısın” demenin ve birbirlerini alt etmenin bir yoluydu.

Ohio’daki Cleveland Relationship Therapy’nin kurucusu ve sertifikalı bir seks terapisti olan Ashley Grinonneau-Denton ise, “Bu, basit bir güvensizlikten ileri geliyor olabilir” diyor. Bazı kadınlar, cinsellikleriyle ve görünümleriyle ilgili güvensizliklerini başka kadınlara yansıtabilir.

Anderson, “Hem kadınlar hem de erkekler erotik kadın enerjisinden korktuğu için, kadınlar birisinin bir erkekten ilgi görmesini kıskanabilir veya başka bir kadın kadar güzel veya seksi olmayı dileyebilir” diyor. “Kadınları, dişiliğinden ötürü kendilerini kötü hissettiriyorlar çünkü onları bir adım daha aşağı çekmek istiyorlar” diye de ekliyor. 

Bir toplumsal sözleşme olarak bekaretin hala toplumumuzda önemini koruması nedeniyle başka bir kadını damgalamak, başka bir kadına iftira atmak, bunu yapan kadınlara daha geniş bir özgürlük alanı yaratıyor ve kendilerini “ahlaklı”, “iyi” ve “tercih edilebilecek kadın” olarak göstermelerine yardımcı oluyor. Bu anlamda slut-shaming’in acımasız bir rekabetin göstergesi olabileceğini de görmek mümkün.

Slut-shaming’in Genç Kızlar ve Kadınlar Üzerindeki Psikolojik Etkileri

Anderson, “Slut-shaming çok aşağılayıcı bir deneyim; kadınlar kendileri ve cinsellikleri hakkında kötü hissedip, bunlardan çok utanıyorlar. Çok fazla kafa karışıklığı ve suçluluk hissediyorlar” diye belirtti. 

Slut-shaming sonucunda, kadınlarda genellikle derin bir aşağılanma, utanç ve değersizlik duygusu oluşur ve bununla başa çıkmak için yeme bozukluklarına başvurabilirler.

Daha fazlası, bu damgalamayı yaşamış kadınlarda, beden imajı sorunları, anksiyete, depresyon ve intihar düşünceleri baş gösterebiliyor.

Anderson, bu sonuçlara gelince, “Vücut dismorfisi, düşük benlik saygısı, depresyon, anksiyete ve ilişki bozuklukları geliştiriyorlar. Böyle bir şeyin mirasını aktarmak gerçekten zor. ” diyor.

Kadınları bu şekilde damgalamanın, onlara zorbalık uygulamanın daha pek çok sonucu olabilir; intihar edebilirler, intihara zorlanabilirler ve namus cinayetine kurban gidebilirler.  Peki, kadınlara bu şekilde zorbalık yapanlar tüm bunları bilmiyor mudur sizce?

Nasıl Durdurabiliriz?

Aynaya bakmak: eğer kendinizi biri hakkında kötü konuşurken yakaladıysanız, “Bunu neden yapıyorum?”, “Bir başkasını neyin içine sürükleyebilirim?”, “Bu doğru mu?” diye bir saniye oturup düşünün.

Çocuklarınıza öğretin: Ebeveynler, çocuklarına daha fazla güvenmeli ve onları cinselliklerinden utandırmamalı, bu konular hakkında konuşmaya teşvik etmelidirler ve en önemlisi de, onlara başkalarının mahremiyetlerine saygı duymayı öğretmelidirler.

Kadınları Desteklemek ve Bu konuda Farkındalık Yaratmak: Bu konuda kadın dayanışması her zaman çok önemlidir. Kadınlar olarak, erkeklerin kurduğu bir düzende “ikinci cins” olarak yaşamanın dejavantajlarını hayatımızın her alanında tecrübe ederken bunu körüklemek yerine birbirimize destek olmalı ve zorbalık yapmaktan kaçınmalıyız. Bunu yaparken de, slut-shaming’in neden bir taciz ve zorbalık biçimi olduğundan, doğurabileceği sonuçlar hakkında çevremizdeki insanları bilgilendirebiliriz.