HPV virüsü hem kadın hem de erkekte enfeksiyona neden olan, sıklıkla genital bölgeyi tutan çift sarmallı bir DNA virüsüdür. Her 10 kadından 8’inin HPV virüsü ile karşılaşma riski olmasına rağmen toplumumuzda pek bilinmeyen bu virüs, sıklıkla cinsel yolla bulaşır. Cinsel yolla bulaşması, aşının yüksek fiyatı ve virüse karşı yeterli farkındalığın oluşturulmaması, HPV virüsü aşısının yapılma oranını azaltmaktadır. Konuyu daha detaylı ele alabilmek adına 12 yıldır serbest eczacılık yapan Cem Kılınç’la bir röportaj hazırladık.

Begüm Sena Ayfer

–Biraz kendinizden bahseder misiniz kaç yıldır eczacılık yapıyorsunuz?

Cem Kılınç: İsmim Cem Kılınç. 2008 yılında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesinden mezun oldum. 12 yıldır eczacılık yapıyorum.

-HPV virüsü nedir ve nasıl bulaşır?

C.K.: İnsanların bu virüsle tanışması genellikle cinsel yaşamı başladıktan sonra veya bir şekilde internet mecralarında denk geliyorlarsa oradan vakıf oluyorlar. Ya başından geçmiş arkadaşlarından duyuyorlar ya da başlarına geldiklerinde haberdar oluyorlar. Dolayısıyla toplumun fazla bildiği ya da ilgi duyduğu HIV gibi AIDS gibi bir virüs değil. Virüse karşı bir farkındalık söz konusu değil. Örneğin HIV ile ilgili daha önce farkındalık çalışmaları yapıldı fakat HPV virüsü ile alakalı en azından ben bu sektörün içerisindeyken yeterli bir çalışma yapıldığını görmedim. Şu sebepten dolayı görmüyorum, 12 yıldır eczacılık yapıyorum ve benim tavsiye edip kendi arkadaşlarıma önermem dışında bana bu aşıyı soran olmadı. İnsanlar bu virüsle ilgili yeterli bilgiye sahip değiller. 

Daha çok cinsel yolla bulaşıyor, prezervatifinde koruyuculuğunun tam olmadığı bir virüs. Prezervatif sadece penisi kaplamakta. Virüsün yerleşim alanı insanların cinsel yaşamına göre değişen bir şey. Örneğin; oral sekste ağızda, anal sekste anüste olmak üzere farklı yerlerde yerleşim alanı bulabilmektedir. Aşı bu durumda en doğru çözüm çünkü prezervatif bu durumların önüne geçemiyor. Fakat HPV’ye dair bir bilinç oluşmadığı için insanlar genellikle başına gelen birini gördüğünde veya bu kişilerle konuştuğunda öğrenebiliyor. Bu sebeple tanı konusunda genellikle geç kalınıyor. Tüm toplumlarda çok yaygın bir oranda olmasına rağmen yeteri kadar bilinç oluşmadığını görmekteyiz. Toplumların neredeyse %50’sinde görülen bir virüs ve bu çok geniş bir insan sayısına tekabül ediyor. Cinsel hayatı başlamamış kişilerde çok nadir gözlemlenmektedir. Bu yüzden cinsel hayatı başlamadan önce aşının yapılması tavsiye ediliyor. HPV’nin hızlı yayılmasına sebep olan bir etken de çok eşlilik. 

-Belirtileri nelerdir? Aşı kaç yaşlarında yaptırılmalıdır?

C.K.: Yüzü geçkin çeşidi bulunmakta çoğunlukla siğil şeklinde kendini gösteriyor. İlişkiden 2 ay sonra da çıkabiliyor 6 yıl sonra da. HPV’nin asıl sorunu kadınlarda rahim içi kanserine, erkeklerde ise penis kanserine yol açıyor olması. Daha çok kadınları ilgilendiren bir konuymuş gibi görünse de erkekleri de yakından ilgilendiren bir konu olmaktadır. HPV virüsünün 4 cinsi mevcuttur. Bunlar; HPV6 HPV11 HPV16 ve HPV18’dir. Genelde kansere neden olan en bilindik HPV türleridir ama bunlar dışında da birçok HPV türü var. Siğil oluşumlarında kesin olarak rahim ağzı kanserinin ortaya çıkması diye bir durum söz konusu değildir. Burada prezervatifin de koruyamadığı yerde aşı mutlak bir önem kazanıyor. Ama burada da böyle bir ihtiyacın varlığından haberdar olunmaması sebebiyle kişinin bunu yaptırma ihtiyacı duymadığı bir durum oluşuyor. Toplumda genel olarak aşıya karşı bir ön yargı mevcut. Covid 19’dan dolayı da çok gündem de olan bir konu. Zaten gericiler genel olarak aşı karşıtı olabiliyor ama aşının mutlak bir önemi var. Tarih içerisinde birçok hastalığın sonlanmasını sağlamış önleyici bir tedavi yöntemi. HPV’de de böyle birçok tür bulunmakta ve bunlardan birisi size bulaşmış olabilir ama bu aşılar zaten rahim ağzı kanserine sebep olan dört türüne de etkili. Mutlak %100 koruyuculuğu var ve onun dışında bir HPV kapmış olsanız bile o aşıyı yaptırdığınızda etkili olmaktadır.

Eskiden HPV prospektüsünde de genel olarak 26 yaşına kadar aşının etkisinin bulunduğu yazmaktaydı fakat son araştırmalarda 45 yaşına kadar aşının etkilerinin olduğu bildiriliyor. En azından benim görüp okuduğum kadarıyla. 12 yaşında hatta 9 yaşına kadar yaptırılmasında sıkıntı olmamaktadır. En az toplumun yarısına aşılama yapıldığında o virüsün yayılma riski azalıyor.

-En büyük belirtisi siğil oluşması diyebilir miyiz? Başka belirtileri de var mı?

C.K.: Evet genelde en fazla bilinen şekli genital bölgede karnabahar şeklinde siğil oluşması. Pullanma veya döküntü şeklinde de kendini gösterebilir. İnsanların belli aralıklarla kendi testlerini yaptırmış olmaları önemli. Genel olarak bir tedavisi olmadığı için siğili yaktırma aldırma gibi işlemler var. Bunlar genelde siğili yok edebiliyor ama yüzde yüz sonuç verdiğini söyleyemeyeceğim. Bildiğim kadarıyla yakıldığında siğil oluşumu ortadan kalkıyor ama virüs yayılmaya devam ediyor. Burada aşılanmak en garanti yöntem oluyor.

-Aşıya ulaşılabilirlik ve fiyatı konusunda ne düşünüyorsunuz?

C.K.: Bir şeye ulaşmak için önce neye ulaşmak istediğimizin farkında olmamız lazım. Farkında olmazsak zaten ulaşma çabası içerisine girmemiş oluyoruz. Dediğim gibi 12 yıldır taşrada eczacılık yapan birisi olarak kimse benden bu aşıyı talep etmedi. İhtiyacın olup olmadığının bilinmesi, ona ulaşılabilirliğinin bilinmemesinden dolayı. Diyelim ki biliyorsunuz ve aşıyı yaptırmak istediniz. Bu aşının cinsel yaşam başlamadan önce yapılması gerektiğini söylemiştik, genel olarak çoğu toplumda o yaş grubunun karşılayamayacağı bir fiyatı var. Türkiye’de de devletin şu an bu ücreti karşılamadığını görüyoruz zaten kimsenin de böyle bir aşının varlığından pek haberi yok. Cinsel deneyimine başlamamış insanların gelir düzeylerinin ortalamasına baktığımızda bu aşının fiyatını karşılamalarını beklemek pek mümkün değil. 585 TL bir dozu ve toplam 3 dozu bulunmakta. 

–Yani virüse karşı bir farkındalık olsa bile aşı halkın ulaşabileceği bir fiyata sahip değil öyle mi?

C.K.: Evet. Mesela zatürre aşısı şuan gündemde ve HPV aşısının yarı fiyatında. İnsanlar bu kadar popüler olmasına rağmen geliyor, soruyor ve fiyatını öğrenip yaptıramadan gidiyor. Çünkü bu fiyat şuan Türkiye’de çok yüksek bir tutar. Bir öğrencinin bir aylık bursu neredeyse. Bu aşıya ulaşmanın ne kadar zor olduğunu siz hesap edin. Şöyle bir şey de var, insanlar genellikle cinsel rahatsızlıkları ayıp gördükleri için rahatlıkla sorulabilen öğrenilebilen ya da ailesinden aktarılabilen konular değiller maalesef. Yani 12 yaşında birisi bu aşıyı yaptırabiliyorsa yüksek ihtimalle ailesinin bilinçli olmasından dolayı yaptırıyordur. Toplumumuzda bunlar pek rahat konuşulamayan şeyler. Daha çok kadınla eşleşmiş bir rahatsızlık gibi görülse de aşıyı hem erkek hem kadın yaptırabilir.

-Aşıyı kimsenin sormadığını söylemiştiniz. Sorulmamasını nasıl yorumlarsınız?

C.K.: Bunlar biraz derin şeyler fakat öncelikle kişinin kendi vücudunu tanımaması ve bir farkındalığın olmaması diyebilirim. “Çok pahalıymış ben nasıl yaptırayım” gibi söylemlere de şahit oluyorum. Bu bir yandan çok doğru bir söylem zaten geçinemiyorsunuz asgari şartlarda.  Bizim toplumumuzda da işsizliğin yoğun olduğunu düşünürsek bu tepki çok normal. Üniversite öğrencileri bile ek bir işe girdiklerinde eğitim masraflarını karşılayabiliyorlar. Bu şekilde düşünürsek bir öğrencinin karşılayabileceği bir şey değil. Dolayısıyla hem kolay ulaşım hem sosyal güvenlik tarafından karşılanamıyor olması bu bilincin azalmasına da neden oluyor. Farkında olsa bile o parayı verip de alamayacak çok fazla insan var. 12 yıldır serbest eczacılık yapan biri olarak şunu rahatça söyleyebilirim, insanların ilaca bu kadar para vermesi zorlarına gidiyor. Eczacıyım ama insanların ilaca para verirken garipsemeleri hoşuma gidiyor. Bu konuda birçok kesikler atıldı, mesela muayene ücretleri ilaç katılım farkları ya da ilaç farkları vs. gibi ücretler çıkıyor ama insanların ilaca verdiği paraya “ya ben neden bu kadar para veriyorum” ki refleksinin de ben hala var olduğunu görebiliyorum, bunun da iyi bir şey olduğunu düşünüyorum. Bunların hepsi bir mücadele konusu aslında, mücadele edildiğinde kazanılan şeyler. Bu mücadele de verilmeli çünkü insanların ücretsiz bir şekilde aşıya ulaşması doğuştan kazanılmış bir haktır bence. İnsanların bu bilinçte olması ve bunun için mücadele etmesi gerekiyor. Maalesef kapitalist sistemde ilaç tekellerinin bu kadar piyasaya hâkim olduğu bir zamanda bizim istediğimiz şekilde uygulandığını görmek güçleşiyor.

BU DÜZEN DEĞİŞMELİ!

-Daha çok kadına atfedilen bir şey dedik, cinsel yolla bulaşan bir hastalık olması, hastalığı bilen insanların da sormasına bir engel olabilir mi?

C.K.: Evet ayıp bir durum olarak görüldüğü için bu şekilde. Bu değişik yerlerde değişik şekillerde seyrediyor olabilir. İstanbul’da Ankara’da İzmir’de olmasıyla, Doğu’da İç Anadolu’da yaşaması kültürel farklılıklara göre değişiklik gösteriyordur büyük ihtimalle. Bu sadece aşı için değil sağlıkla ilgili birçok konu için de bu şekilde. İlaç içinde geçerli ama bu konuda kişisel gözlemim, kadınların daha açık sözlü olduğudur erkeklere oranla. Genelde erkekler bu konularda daha utangaç oluyor. Son yıllarda kadınların kendini daha rahat ifade ettiğini düşünüyorum şahsi deneyimime dayanarak. Büyükşehirlerde yaşayan eczacı dostlarımla görüştüğümde de çok talebin olmadığını duyuyorum. Oralarda daha çok mali sebeplerden veya bilmemekten kaynaklı olduğunu düşünüyorum. Yaptırabilen yaptırsın isterim. Ben böyle dilesem de insanları aşıya ulaştırmayan bir düzen var, içinde yaşadığımız bir düzen. Bu düzen değişirse insanların daha insani şekilde yaşayacağına inanıyorum. Bu aşı mücadelesinin de buradan verilebileceğini düşünüyorum. Önerim, bu düzenin değişmesi için katkı koymaları bu vesileyle kendi yaşam hakkımızı da koruyabilir oluruz.